Viêm âm đạo do nấm: nguyên nhân, triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng, điều trị và phòng bệnh.

I.     ĐẠI CƯƠNG

1.      Định nghĩa

NK đường sinh sản: bệnh lý viêm nhiễm tại cơ quan SD, còn gọi là bệnh lây truyền qua đường tình dục. Đóng vai trò quan trọng trong bệnh lý phụ khoa vì là nguyên nhân gây ảnh hưởng sức khỏe và hoạt động sinh sản của người PN.

2.      Đặc điểm

§  Bệnh phổ biến, hay tập trung trong độ tuổi hoạt động SD, 80% những người bị bệnh phụ khoa có NK đường sinh sản.

§  Các bộ phận SD dưới và trên đều có thể bị viêm nhiễm.

§  Có thể gặp hình thái cấp và mạn tính, nhưng hình thái mạn tính hay gặp hơn, gặp nhiều biến chứng (vô sinh, RLKN, ung thư), chẩn đoán và điều trị gặp nhiều khó khăn (điều trị kém hiệu quả).

§  Phát hiện bệnh sớm và điều trị có thể khỏi hẳn và tránh được biến chứng.

II.    Nguyên Nhân Và ĐK Thuận Lợi

§  Ng.nhân:

-      Chủ yếu do nấm Candida Albicans

-      Ngoài ra: Candida Tropicalis, Candida Krusei

§  Yếu tố thuận lợi:

-      Trong khi có thai:

+     Có quá sản biểu mô AĐ

+     Giải phóng nhiều Glycogen.

+     PH AĐ giảm

-      Dùng KS tiêu diệt VK ở R, ở AĐ, gây mất cân bằng SH làm cho VK gây bệnh phát triển

-      Sử dụng thuốc khác có thể là yếu tố thuận lợi: Corticoid, SG MD, sức đề kháng ct

-      Sử dụng xà phòng Acid

-      ĐTĐ, lao, UT, bệnh máu làm giảm sức đề kháng của cơ thể.

III.  Triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng 

1.Lâm sàng

§  Cơ năng:

-      Ngứa AH (60%), bỏng rát AH (40%)

-      Ngứa khiến ng phụ nữ gãi → AH có nhiều vết xước

-      Khí hư ít, như bột hoặc sánh, có khi như vẩy nhỏ, nhiều trc khi hành kinh.

-      Đau và rát sau khi giao hợp, đau rát khi tiểu tiện.

§  Khám AH:

-      AH đỏ, phù.

-      Môi lớn phủ 1 lớp trắng.

-      Những tổn thương đỏ có thể lan đến vùng bẹn ở đó có khí hư bột vẩy, trắng.

-      Đau khi khám.

§  Khám AĐ:

-      Đặt mỏ vịt nhẹ nhàng, ÂĐ viêm đỏ dễ chảy máu.

-      CTC viêm đỏ

-      Niêm mạc AĐ phủ 1 lớp khí hư màu trắng như cặn sữa.

-      Túi cùng AĐ có khí hư như bột.

-      Bôi lugol AĐ bắt màu nâu sẫm nham nhở.

-      PH âm đạo < 3,6

§  Khám toàn thân : tìm nấm trong đường tiêu hóa, mồm, tìm nấm ở da tay hoặc nấm ở người chồng.

3.    Xét Nghiệm cận lâm sàng

-      Soi tươi khí hư đặc biệt ở giữa chu kì kinh, nhuộm Gram hoặc Giemsa, Fuchin có thể thấy sợi nấm hoặc bào tử nấm.

-      Cấy bệnh phẩm trong môi trường riêng → định tip nấm candida

-      Tìm nấm ở đường tiêu hóa, da tay...

3. Chẩn Đoán: ls + cls

-      Ls: khí hư như bột, vảy nhỏ, rát ÂH

-      Cls: soi khí hư thấy nấm, PH acid

IV.   Điều trị:

§  Ng.tắc:

-      Điều trị toàn thân và đặt thuốc tại chỗ

-      Điều trị cả vợ và chồng

§  Cụ thể:

-      Thay đổi môi trường AĐ bằng dung dịch kiềm: NaHCO3 1% sau đó bôi Glycerin borat 20%

-      Đặt thuốc chống nấm tại chỗ Nystatine 100.000 đv( biệt dược Mycostatine, Clotrimazol). Đặt vào buổi tối trước khi đi ngủ trong 14 đến 20 ngày.

-      Clotrimazol  100mg *6 ngày hoặc 200mg * 3 ngày hoặc 500mg đặt âm đạo 1 viên duy nhất

-      Trong trường hợp tái đi tái lại nhiều lần haowcj kèm theo nhiễm nấm đường tiêu hóa : uống Itraconazol 100mg *2 viên/lần hoặc 2 viên/ lần/ngày* 3 ngày hoặc Fluconazo 150 mg uống một viên duy nhất.

-      Có thể dùng Gynopaverul 150mg, hoặc Gynodaktarin 400mg đặt vào ÂĐ trong 3 ngày liền

-      Mỡ Nistatin bôi ngoài da, AH.

-      VS nguồn nước, quần áo khô sạch nấm không phát triển được.

-      VS bộ phận sinh dục, quần áo lót