U nang buồng trứng xoắn: triệu chứng, chẩn đoán và hướng xử trí.

I.  ĐẠI CƯƠNG

§  U nang BT là những khối u có vỏ bọc bên ngoài, bên trong có chứa dịch hay 1 vài loại mô nào đó.

§  Tất cả các loại u nang BT đều có khả năng xoắn cấp nhưng thường các u nang ko dính, có cuống dài, có trọng lượng vừa phải dễ bị xoắn hơn

§  NN xoắn, vỡ ko rõ, tuy nhiên thời điểm dễ gặp:

o  Sau đi tàu xe, xóc o 3 tháng đầu có thai o TK hậu sản

II.  TRIỆU CHỨNG

1.  Lâm sàng

  §  TS: có thể đã đc chẩn đoán có UNBT trước đó

§  Cơ năng: trên bn chưa được hoặc đã được chẩn đoán là u nang BT

o  Đau bụng đột ngột, dữ dội, đau khắp bụng nhưng đau nhiều hơn ở vùng bên có khối u bị xoắn

o  Buồn nôn, nôn

o  RL nhu động ruột → RL tiêu hoá: ỉa lỏng, chướng bụng,..

o  Thường không có rối loạn kinh nguyệt từ trước đó.

§  Toàn thân:    BN choáng, vã mồ hôi, mặt tái xanh Lo lắng, hốt hoảng

Mạch nhanh

Ko sốt, ko co dấu hiệu NT

§  Thực thể:

Bụng chướng, có thể chướng lệch sang 1bên Ấn vào rất đau, có điểm đau chói

PƯTB(+)

Cảm ứng phúc mạc có thể có

Sờ thấy khối u tròn căng, di động, kích thước to hay nhỏ tùy từng trường hợp

Thăm âm đạo:

U căng đau, di động, biệt lập với TC

CTC bình thường, cạnh TC có khối chạm vào rất đau. Di động TC đau Thường ko có máu theo găng

Nếu trước đó đã thăm khám thì thấy khối u to hơn trước, xoắn

2.  CLS

§  HCG(-)

§  SÂ: có giá trị chẩn đoán quyết định Thấy:  Hình ảnh khối u

Ổ bụng có ít dịch

§  CTM: Loại trừ có chảy máu trong ổ bụng

III. CHẨN ĐOÁN

1.  Chẩn đoán xđ: LS+ CLS( nếu đã chẩn đoán là u nang BT tử trước thì dễ hơn)

2.  Chẩn đoán pb:

§  CNTC vỡ:

o  Giống:        –     Đau bụng đột ngột, choáng.

–  Khám thấy cạnh TC có khối ấn đau

o   Khác:  –  TS chậm kinh, nghén

–        Ra huyết AĐ ít một

–        HC chảy máu trong ổ bụng

–        Thăm ÂĐ: khối cạnh TC nhỏ, cảm giác TC bồng bềnh trong nước túi cùng sau đầy và đau

–        SÂ hoặc chọc dò túi cùng Douglas giúp chẩn đoán pb

–        HCG (+)

§  Vỡ nang Dergaff:

o  Giống:      –  Đau bụng đột ngột

–  HCG(-), ko có TS chậm kinh

o  Khác:         –      Cạnh TC có khối ấn ko đau

–   Di động TC ko đau

–   TS rong huyết

–   SÂ chẩn đoán xđ

§  Vỡ tạng trong ổ bụng ko do sang chấn:

o  Giống:      –  Đau bụng đột ngột, dữ dội

–   Choáng

–   Ko có TS chậm kinh, nghén, hCG (-)

o  Khác:         –      HC chảy máu trong ổ bụng

–   Dấu hiệu mất máu cấp trên LS và CTM

–   SÂ: dịch trong ổ bụng, thấy đc tạng vỡ, TC và 2phần phụ bt

§  Viêm phần phụ: ứ nước, ứ mủ vòi trứng

IV. XỬ TRÍ

§  Khi đã chẩn đoán xđ là u nang BT xoắn thì phải mổ cấp cứu ngay + hồi sức chống sốc

§  Tiến hành: tùy theo tuổi, tính chất u, tình trạng tổn thương thực thể tại buồng trứng của bn mà xử trí:

o  Nếu bn trẻ, u ko có dh hoại tử (khối u hồng) toàn trạng bn tốt thì tháo xoắn, bóc u, bảo tồn BT

o  Nếu bn đã già, ko tháo xoắn mà cắt bỏ toàn bộ

o  Nếu u đã tím đen báo hiệu tình trạng hoại tử, ko tháo xoắn mà cắt bỏ ngay phòng sốc

o  Kiểm tra BT bên kia và TC

§  Nếu khối U BT đã vỡ:

o  Cặp cắt bỏ khối u

o  Rửa sạch ổ bụng, đóng kín, ko cần dẫn lưu

§  Nếu bn sau nạo trứng, đang theo dõi K NBN mà vỡ, xoắn nang hoàng tuyến thì:

o  Cắt bỏ nang hoàng tuyến bị vỡ, xoắn

o  Kiểm tra TC và buồng trứng bên kia

o  Nếu bn còn trẻ, ko thấy di căn -> ko cần cắt TC ngay

o  Tiếp tục theo dõi HCG

§  Bất kì TH nào cũng phải kiểm tra BT bên đối diện

§  Phải gửi khối u làm GPB với mọi trường hợp, biết u lành hay ác tính để có thái độ xử trí tiếp

§  Hồi sức chống sốc, hậu phẫu tốt, KS sau mổ

§  TD tái phát, ung thư.