. Đại cương.
-
Rong kinh: là hiện tượng ra huyết từ buồng TC có
chu
kì, kéo dài trên 7 ngày.Lượng máu kinh
có thể nhiều, trung bình hoặc ít.
-
Rong huyết là
hiện tượng ra huyết không có tính
chất chu kì, kéo
dài trên
7 ngày.
-
Phân loại : ng ta thường phân biệt :
Ø RK-RH tuổi trẻ
Ø RK-RH tuổi hđ SD
Ø RK-RH tiền mãn kinh.
-
Rong kinh,
rong huyết tuổi trẻ còn gọi là rong kinh
tuổi dậy thì vì thường gặp ở tuổi dậy thì, có
cơ chế chảy máu
của kinh nguyệt, ra máu
kéo dài, máu nhiều và đỏ tươi , hay tái đi tái lại
-
Nguyên
nhân.
Ø
Trước kia
người ta cho rằng cường estrogen
do tồn tại nang noãn ( nang noãn hoạt động kéo
dài, không vỡ, không phóng
noãn)-> niêm mạc TC quá sản tuyến nang. Tuy vậy ngày nay người ta thấy estrogen
có thể thấp, bình thường hoặc cao.
Ø
Cơ
bản ở đây do FSH,
LH không đầy đủ
để kích thích BT,
nguyên do từ rối loạn hoạt động vùng dưới đồi,
hoạt động chưa thuần thục, chưa chế tiết đầy đủ GnRH. Thường
là giai đoạn hoàng thể kém
hoặc không phóng noãn, không có giai đoạn hoàng thể.Progesteron bảo vệ hệ thống vùng dưới đồi - tuyến yên
hoạt động không hoàn chỉnh. ( vì thế cho nên Estrogen mới tăng tương đối,
gây
rong kinh)
-
Ngoài ra còn
có thể do ảnh hưởng của bệnh cấp tính,
mạn tính, thay đổi huyết học, TK căng thẳng…
-
Chú ý : cách
diễn đạt ngyên nhân có vẻ sáng sủa
hơn :
Ở tuổi dậy thì, vùng dưới đồi hoạt động chưa
thuần thục,
chưa chế tiết đầy đủ GnRH => tuyến yên không chế
tiết đủ FSH, LH để
kích thích buồng trứng=> không phóng
noãn, hoàng thể hoạt động kém hoặc không có => lượng progesteron thiếu, hoạt động không hoàn chỉnh => lượng estrogen
tăng lên 1 cách tương đối ( cường estrogen)
gây ra rong kinh.
III .
Triệu chứng.
-
Kinh nguyệt thường kéo dài, thường ra huyết tươi xảy ra sau
1 vòng kinh dài ( chậm kinh).
-
Ra máu ở đây kéo dài, máu
nhiều và tươi, hay bị đi bị lại.
-
Toàn trạng bh thiếu máu
: da
xanh, niêm mac nhợt…
-
Khám thực thể nghèo
nàn, đôi khi ct thấy những dấu
hiệu không chính xác như TC to, mềm, CTC hé mở,=> thầy thuốc liên tưởng sảy thai nhất là sau 1 vòng kinh
kéo dài.
-
Cận lâm sàng :
+
CTM : đánh giá mức
độ thiếu máu : HC,
Hb, Hct giảm….
+
SA : TC, pp bt…
IV .
Chẩn đoán
1. Chẩn đoán xác định : dựa vào
lâm sàng và cận lâm sàng,
là chẩn đoán loại trừ (
sau khi đã laoij
trừ hết các nguyên
nhân ác tính và lành tính khác)
2. Chẩn đoán
phân biệt : ( dọa sảy
thai, sảy thai……=> chưa có nguồn tài liệu
tin cậy )
V . Điều trị.
-
Đầu tiên loại trừ
nguyên nhân ác tính, các
bệnh về máu nhất là người con
gái
trong lần
kinh đầu tiên đã
Rong kinh, sau đó mới đặt vấn đề cầm máu.
-
Cầm máu
có thể bằng :
+
Nạo bằng hormon :
§ Tiêm hoặc
uống Progesteron
20-25mg/ng trong 6-7 ngày.
§ Có thể cho thêm Estrogen như
Mikrofollin, Lynoral mỗi ngày 0,05mg
=>
dùng 2 thuốc này huyết sẽ
cầm.Ngừng thuốc 2-3 ngày sẽ
ra huyết trở lại.Niêm mạc TC bong triệt để => vì vậy gọi là
nạo bằng hormone.
§
Thời gian và lượng máu khi ra huyết trở lại tương tự
như KN của người bình thường.
+
Đề
phòng rong kinh
trong vòng kinh sau:
§
Tạo vòng
kinh nhân tạo: cho estrogen + Progesteron
như kiểu viên thuốc tránh thai kết hợp, hoặc có thể
dùng Progesteron đơn thuần vào nửa vòng kinh sau=> phương pháp này không chắc
chắn vì khó
tiên lượng được vòng kinh
tới dài bao nhiêu ngày để ước
đoán ngày bắt đầu của
nửa sau để cho thuốc.
§
Có thể cho thuốc kích thích phóng noãn như
Clomifen citrate trong 5
ng liền, từ ngày thứ
3 của vòng kinh
mỗi ngày 1-2
viên=> mục đích: tạo
vòng kinh có phóng
noãn, có hoàng thể, có Progesteron nội sinh
và niêm mạc TC bong ngắn
hơn hơn trong những ngày hành kinh.
Kết quả 50% tường hợp
§
Dùng thuốc tránh thai để
đề phòng RK-RH tuổi trẻ trong những vòng
kinh sau nên uống 3 tháng liền. sau
đó ngừng thuốc
đợi xuất hiện hiệu ứng nhảy vọt.
Ø
Nếu trong khi không dùng thuốc mà KN đều =>
ngừng thuốc
Ø
Nếu KN vẫn rối loạn => dùng thuốc thêm 3 tháng
nữa.
Ø
Cách
dùng thuốc: mỗi tháng uống thuốc 3 tuần hoặc uống trong 10 ngày cuối mỗi vòng kinh, mỗi ngày 1-2 viên thc
tránh thai.
§
Trường hợp rất hãn
hữu: điều trị bằng mọi cách
không có kết quả mới phải nạo
buồng tử cung bằng dụng cụ.
§
Để
cầm máu nhanh : dùng loại estrogen
phức hợp sulphat (biệt dược Permarin 25mg ) tan trong nước chỉ 15phút là cầm máu.Sau đó vẫn phải điều trị duy trì bằng hormone
tránh chảy máu ồ ạt trở lại khi ngừng thuốc.
No comments:
Post a Comment