Chửa ngoài tử cung thể huyết tụ thành nang: định nghĩa, triệu chứng, chẩn đoán và xử trí.

I.                   ĐẠI CƯƠNG

§  CNTC là trường hợp trứng được thụ tinh và làm tổ ở ngòai buồng tử cung.

§  Bình thường trứng được thụ tinh ở 1/3 ngoài vòi trứng rồi di chuyển về buồng tử cung. Nếu trứng không di chuyển hoặc di chuyển về hướng tử cung rồi dừng lại giữa đường, hoặc bị đẩy ra khỏi vòi trứng để làm tổ tại buồng trứng hay trong ổ bụng sẽ dẫn đến CNTC

§  Vòi trứng bị rạn nứt dần hoặc bọc thai sẩy bong dần, ko có chảy máu ồ ạt trong ổ bụng mà chảy máu ít một rồi đọng lại ở 1nơi nào trong hc. Ruột, mạc nối, mạc treo ở xung quanh đến bao bọc, khu trú lại thành khối máu tụ => huyết tự thành nang (thường sau 2 tuần)

§  Chẩn đóan loại này khó, phải hỏi kĩ tiền sử và thăm khám cẩn thận

II.                TRIỆU CHỨNG

1.      LÂM SÀNG

1.1       Tiền sử

§  Có thời gian chậm kinh hoặc RLKN

§  Sau đấy ra máu đen dai dẳng, ít một

§  Đau bụng âm ỉ vùng hạ vị, có lần trội lên rồi giảm đi

§  Bệnh nhan xanh xao, thiếu máu

1.2              Cơ năng

§  Ra máu ÂĐ ít một, máu đen

§  Đau bụng hạ vị âm ỉ hoặc đau tức

§  Dấu hiệu chèn ép các tạng xung quanh

     1.    Chèn ép bàng quang ® đái khó, đái dắt

2.    Chèn ép trực tràng ® táo bón, hc giả lị, cảm giác mót đi ngoài

3.    Có thể có hc bán tắc ruột do chèn ép các quai ruột hoặc các quai ruột bị dính

1.3              Toàn thân

§  HC thiếu máu : da xanh, ánh vàng do thiếu máu và tan máu

§  Toàn thân không suy sụp nhưg người mệt mỏi, gầy sút, sốt nhẹ

1.4              Thực thể

§  Khám ngòai : đôi khi trên vệ có 1khối rắn, ranh giới ko rõ, ấn đau tức

§  Thăm âm đạo kết hợp sờ nắn trên ổ bụng

4.    CTC, TC mềm

5.    Thấy 1khối trong tiểu khung ở cùng đồ sau, ranh giới rõ với tử cung, mật độ căng, ấn đau

6.    Có khi thấy 1khối nề, chiếm gần hết cả vùng hc, dính với tc thành 1khối

7.    Nếu khối máu tụ thấp, Douglas phồng và đau

8.    Máu đen theo tay

§  Đặt mỏ vịt thấy

9.    CTC mềm tím, đóng kín

10.TC lớn hơn bt, kém di động, bị đẩy lên cao 11.Máu đen chảy ra từ lỗ CTC

2.   Cận lâm sàng

§  Pư sv, HCG

12.(+) khi thai mới chết 13.(-) khi thai đã chết lâu

§  SA :

14.Buồng TC rỗng, ko có túi thai trong BTC

15.Cạnh tử cung, trong tiểu khung : thấy 1vùng âm vang đầy đặc, đậm âm, ranh giới rõ

§  Chọc dò qua Douglas hướng vào khối u, thấy máu đen, máu cục, nước máu

§  CTM :hc giảm,Hb giảm, HCT giảm

§  Soi ổ bụng : chẩn đóan trường hợp khó

III.             CHẨN ĐOÁN

1.1  Chẩn đoán XĐ: dựa vào LS và CLS

1.2  Chẩn Đoán PB

1.2.1    Viêm phần phụ cấp

§  Giống:

o   Đau bụng hạ vị

o   Khối ở hc

o   Có ra máu ÂĐ

§  Khác:

o   Ko có dấu hiệu có thai

o   HC nhiễm trùng (+)

o   HC thiếu máu (-)

o   Đau ở 2bên hc,sờ vào thấy khối cạnh tử cung 2bên

o   TC bt

o   XN bc đa nhân tăng

o   Điều trị ks thì trch giảm.

1.2.2        U nang buồng trứng dính

§  Không có ts chậm kinh, nghén, HCG(-)

§  Khối trong hc : ranh giới rõ, ấn ko đau

§  SA : TC bt, hình ảnh u nang buồng trứng

§  Chụp buồng trứng :

o   Buồng TC bt, TC bị đẩy sang 1bên

o   Vòi trứng bên có u nag bị kéo dài, giãn mỏng

§  Soi ổ bụng

1.2.3        Ứ nước, ứ mủ buồng trứng

§  Ts viêm nhiễm phụ khoa

§  Ko có ts chậm kinh, nghén

§  U ranh giới rõ, kém di động

§  HC nhiễm trùng nếu như ứ mủ

1.2.4        Chửa trứng

§  Thai nghén bất thường

§  XN : HCg tăng cao

§  SA : hình ảnh tuyết rơi, ruột bánh mì

1.2.5        UXTC chảy máu

§  TS rong kinh, rong huyết

§  Ko có TS thai nghén

§  HCG (-)

§  Thăm ÂĐ kết hơp tay trên ổ bụng : TC to, mật độ chắc, có nhân cứng nổi lên trên bề mặt

§  SA : hình ảnh khối u xơ

1.2.6        Thai lưu

§  Giống :

o   Có d/h có thai

o   Ra máu đen AĐ

§  Khác : SA : túi ối méo mó, ko có âm vang thai, tim thai ko hoạt động

IV.              XỬ TRÍ

1.      Nguyên tắc :

§  Khi đã chẩn đóan chắc chắn phải mổ để : tránh vỡ thứ phát và tránh nhiễm khuẩn trong ổ máu tụ

§  Phải chuẩn bị bn tốt trước khi mổ

2.      Chuẩn bị bn

§  Truyền dịch truyền máu nếu cần

§  Dinh dưỡng nâng cao thể trạng

3.      Mổ

§  Tìm cách vào ổ máu tụ, lấy hết máu tụ ở trong, lau sạch rồi khâu kín , tránh để lại khoảng trống

§  Khi mổ, phải gỡ dính, tìm cách vào ổ máu tụ, lấy hết máu tụ, lau sạch rồi khâu kín, tránh để lại khoang rỗng

§  Nếu tìm thấy VT đã vỡ thì cắt bỏ đoạn VT đó

§  Nếu còn khối chửa ở VT -> cắt đoạn VT có chứa khối chửa, khâu cầm máu, khâu vùi.

§  Nếu còn chảy máu thì có thể chèn các mảnh spongene hoặc chèn gạc cầm máu và dẫn lưu ra ngoài, gạc sẽ rút vài ngày sau mổ

§  Gửi tổ chức làm GPB

§  Hồi sức nội khoa sau mổ :

4.      Lưu ý:

·         Hạn chế khâu cầm máu vì làm tổn thương các tạng xung quanh

·         Trong khi mổ ko nên gỡ dính nhiều, tìm vị trí ít dính để mổ

·         Sau mổ: KS, chống viêm dính, theo dõi biến chứng sau mổ.